Një pjatë tipike nga Italia veriore, rizoto është një recetë e këndshme me një shije “par excellence”. Me kërpudha, barishte aromatike, djathë, fruta deti, mish, peshk ose perime, rizoto është e lehtë për t'u gatuar në çdo stinë, por mbetet më e preferuara në pranverë. Përgatitja e një rizoto të mirë mund të duket e ndërlikuar, por në fakt e thjeshtë nëse respektohen hapat e duhur, si dhe përzgjidhen përbërësit e duhur. Sekreti kryesor është të zgjidhni orizin, ta zbutni atë dhe të respektoni kohën e gatimit. Pasi të jetë përvetësuar teknika bazë, ky specialitet italian mund të përgatitet në të gjitha format, nga më klasikja deri tek ato më kreative. Si një pjatë e plotë ose si shoqëruese, rizoto është e mirëseardhur në tryezat tuaja festive, por edhe të përditshme, gjithnjë duke spikatur për shijen e butë dhe kremoze.
Rizoto me perime
Përbërësit: 400 g oriz, 3 tableta bulione pule, 500 g bizele pa lëvozhgë, 12 bishtaja, 3 kunguj të vegjël, 6 angjinare të vogla me spec, 2 qepë, 2 karota, 2 rrënjë selino, 1 grusht spinaq, 1 presh, 2 domate, 3 lugë vaj ulliri, 1 limon, 1 gjethe dafine, 1 degëz borzilok, 1 degë majdanoz, 60 g parmixhan, 80 g gjalpë, 15 ml verë e bardhë, kripë dhe piper.
Përgatitja: Fillimisht përgatitni lëngun duke i holluar tabletat në 1,5 l ujë të nxehtë. Pastaj shtoni bizelet dhe bishtajat, me qepën, karotën, 1 copë selino, preshin dhe gjethen e dafinës. Lërini të ziejnë për 20 minuta dhe lëngun kalojeni në një filtër. Ziejini angjinaret e prera me limon në pak vaj për 5 minuta, ndërkohë lani dhe kulloni spinaqin. Në një tas, pritni domatet në kubikë, duke i pastruar nga farat.
Më pas në një tigan skuqni perimet e prera në copa, fillimisht karotën, selinonë dhe qepën. Sapo të fillojnë të skuqen, shtoni orizin, përziejini për disa çaste dhe shuajeni me verën dhe lëreni të avullojë. Hidhni lëngun e filtruar, pastaj shtoni bizelet, majat e asparagut dhe kungulleshkat e grira.
Lëreni të ziejë, të mbuluar, për 15 minuta dhe tri minuta para përfundimit të zierjes, hidhini sipër gjalpin duke e përzier. Shtoni në fund angjinaret e grira, spinaqin, domatet, majdanozin dhe borzilokun. Rregullojeni me erëza dhe spërkatni me djathin parmixhan. Rizoto duhet të jetë ende pak e lëngshme.
Rizoto me kungull dhe shafran
Përgatitja: 250 g oriz, 250 g kungull, 1 litër lëng pule, 1 qepë, 4 lugë vaj ulliri, 2 bishtaja shafran, 100 ml verë të bardhë, 50 g gjalpë, 100 g parmixhan, kripë dhe piper
Përgatitja: Përgatitni kungullin duke e pastruar nga farat dhe më pas priteni në kubikë të mëdhenj. Qëroni dhe grijeni qepën, të cilën skuqeni butësisht bashkë me bishtajat e shafranit për 3 minuta. Më pas shtoni orizin, lëreni për 2 minuta në zjarr të fortë dhe më pas hidhni verën e bardhë. Pasi vera të ketë avulluar shtoni lëngun e nxehtë të pulës dhe më pas shtoni kubat e kungullit. Lëreni të ziejë në zjarr të ulët, duke e përzier vazhdimisht, e duke shtuar lëngun e nxehtë pasi përthithet nga orizi. Kur masa të bëhet kremoze dhe kokrrat të jenë zbutur, hidhni brenda gjalpin dhe djathin parmixhanin.
Rizoto me barbun
Përgatitja: 400 g oriz, 6 barbunj, kopër, 4 qepë të freskëta, 1 thelb hudhër, finok, 3 lugë pluhur peshku, 2 lugë salcë domate, 50 g gjalpë, 2 lugë vaj ulliri, 100 ml verë e bardhë, borziloku, kripë dhe piper.
Përgatitja: Filetot e barbunit merrini të gatshme, pastrojini nga halat, lajini dhe thajini me letër. Në një enë hidhni 1 litër ujë të nxehtë, ku shtoni pluhur aromatizues dhe aromatizojeni me koper. Vendosni gjysmën e gjalpit në një tigan dhe skuqni qepën bashkë me finokun për rreth 5 minuta. Më pas shtoni orizin dhe përzieni derisa kokrrat të jenë të tejdukshme. Hidhni verën dhe ziejini derisa të avullojë. Pastaj shtoni lëngun e nxehtë, e sapo të marrë valë, shtoni salcën e domates. Lëreni të ziejini për 28 minuta.
Pesë minuta para përfundimit të zierjes, skuqni në vaj ulliri filetot e barbunit për 1 minutë nga secila anë, dhe shtojini kripë e piper. Kur rizoto të jetë zier, shtoni pjesën tjetër të gjalpit të ftohtë, përzieni dhe lëreni të qëndrojë për 3 minuta i mbuluar. Shërbejeni në tasa me filetot e barbunit të zbukuruar me borzilok.
Rizoto me Gaforre
Përgatitja: 250 g oriz, 200 g mish gaforre, 50 kg parmixhan, 2 qepë, 2 bustina bulione pule, 80 g gjalpë, 100 ml verë e bardhë, kripë dhe piper
Përgatitja: Holloni bustinat e bulionit në 1 litër ujë të vluar. Qëroni dhe grini qepët imët, të cilat skuqini me gjalpë në një tigan, duke i trazuar për 10 minuta. Shtoni orizin dhe përzieni për 2 minuta në mënyrë që të përthithë mirë gjalpin. Hidhni kripë dhe piper, e më pas shtoni verën duke e përzier derisa të avullojë. Më pas shtoni lëngun e nxehtë të bulionit, mbulojeni tiganin dhe lëreni të ziejë për 20 minuta në nxehtësi mesatare. Ndërkohë grijmë parmixhanin dhe thërrmojmë gaforren, të cilën e kemi kulluar më parë nga lëngjet. Kur të ketë mbetur vetëm pak lëng, fikni zjarrin, shtoni gjalpin e mbetur dhe djathin parmixhan duke e përzier. Lëreni të qëndrojë për 2 minuta në zjarr dhe e shërbejmë të ngrohtë me copat e gaforres.
Rizoto e ëmbël me vanilje
Përbërësit: 150 g oriz, 100 g sheqer pluhur, 50 ml qumësht, 100 ml krem i lëngshëm, 1 bisht vanilje.
Përgatitja: Në një tenxhere zieni 500 ml ujë dhe sapo të vlojë shtoni orizin dhe gatuajeni për 5 minuta. Kullojeni, shpëlajeni dhe hidheni sërish në tenxhere me qumështin dhe sheqerin pluhur. Ndani bishtajën e vaniljes për së gjati dhe nxirrni pjesën e brendshme me majën e një thike për të marrë farat e zeza. Ziejini orizin pa e mbuluar derisa të zbutet dhe qumështi pothuajse të ketë avulluar për rreth 30 minuta, duke hedhur edhe farat e vaniljes për t’u aromatizuar. Fikni zjarrin, shtoni kremin e lëngshëm, përzieni dhe lëreni të ftohet. Rizoton ndajeni në tasa dhe lëreni të ftohet në frigorifer 30 minuta para se ta shërbeni.
Galeria fotografike
Receta/ Supë me patate të ëmbla!
4 receta për festa nga "Bordo"!
Receta/ Kek me fruta vjeshte!
